“Omstreeks 1968 besloot men de bevrijding altijd op 5 mei te vieren.”
In 1945 werd De Nationale Viering van de Bevrijding op 30 augustus, de verjaardag van Koningin Wilhelmina, gevierd. De regering besloot echter in 1946 de viering naar 5 mei te verplaatsen omdat op die dag de capitulatie van de Duitsers was aangekondigd. In de opvolgende jaren werd er vaak geschoven met de datum wanneer 5 mei op een zondag viel. Hieraan kwam een einde toen de regering in 1968 besloot de Bevrijding altijd op 5 mei te vieren.
Tijdens de wederopbouwperiode in de naoorlogse jaren ging de voorkeur uit naar een vrije dag op Koninginnedag en nam het animo voor het vieren van de Bevrijding af. De organisatie van 5 mei was lange tijd in handen van wisselende comités die er helaas niet in slaagden een nationale traditie, zoals de Dodenherdenking, op te bouwen. Dit verbeterde in 1955 met de militaire herdenking van de capitulatie in Wageningen. In 1958 werd besloten 5 mei voortaan eens in de vijf jaar nationaal te vieren.
Toen in 1975 de Wet Uitkeringen Vervolgingsslachtoffers van kracht ging, raakten meer oud-verzetsmensen en mensen uit Joodse en Indische kringen bij 5 mei betrokken.
Mede dankzij de aanwezigheid van de koningin groeide de belangstelling vanaf 1980 zodanig dat 5 mei in 1982 tot algemeen erkende feestdag werd uitgeroepen. Het Nationaal Comité Viering Bevrijding probeerde van 1980 tot 1988 een jonger publiek te bereiken, maar kon hier helaas niet voldoende in slagen. Omdat hiernaast ook de samenwerking met het Comité Nationale Herdenking moeizaam verliep, besloot de regering in 1987 tot de oprichting van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Bevrijdingsfestival Flevoland is een activiteit van de stichting Bevrijdingsfestival Flevoland.
2022 was een hele mooie editie, de afgelopen periode kende vele hoogtepunten waaronder schitterende optredens , interessante inhoudelijke gasten, grote publiekswaardering en bezoekersaantallen. De succesvolle Nationale Start van de Bevrijding in 2019 mag nier niet onvermeld blijven. De laatste twee jaar hebben we te maken gehad met de ingrijpende coronacrisis met alle gevolgen van dien. Tijdens deze “Coronaperiode” hebben we actief gekeken naar nieuwe, bijzondere en meer hybride vormen van de vormgeving van het programma en onze uitgangspunten. Veel nieuwe samenwerkingspartners en -mogelijkheden zijn gezocht én gevonden. Uiteraard nemen we deze positieve elementen mee en vinden zij hun beslag in onze komende edities.
Het draagvlak voor de 4/5 mei activiteiten is zeer groot.
“Uit het langlopende jaarlijkse Nationaal Vrijheidsonderzoek weten we dat de grootste groep in Nederland de slachtoffers van álle oorlogen herdenkt, dus ook oorlogsslachtoffers van meer recente oorlogen en oorlogsslachtoffers uit andere landen. Datzelfde onderzoek toont bovendien aan dat een grote meerderheid, ongeacht variaties in geslacht, leeftijd en opleiding of afkomst, 4 en 5 mei belangrijk vindt. Ze gaan weliswaar niet allemaal naar de herdenking op de Dam, naar een monument of naar Bevrijdingsfestivals, maar hechten belang aan de twee nationale momenten en vinden deze ook voor de samenleving in z’n geheel van belang. Dit geldt bijvoorbeeld voor jongeren, die aangeven het herdenken en vieren belangrijk te vinden, maar graag beter willen begrijpen waarom wordt herdacht en zich willen kunnen inleven in wat het betekent om in oorlog te leven.”
(uit: Beleidsvisie 2021-2025 Nationaal Comité 4 en 5 mei)
Driekwart vindt dat de jaarlijkse viering op 5 mei ook in de toekomst moet doorgaan en 80% viert actief mee. Dat geeft ons steun en vertrouwen.
Bevrijdingsfestival Flevoland biedt middels haar activiteiten een mogelijkheid tot verbondenheid en saamhorigheid, op basis van een gezamenlijk gedeelde thematiek die door ons wordt vertaald in concrete activiteiten en uitingsvormen.
Wij zijn ons er terdege van bewust dat de route naar betrokkenheid niet meer alleen zijn “verhalen” put uit de Tweede Wereldoorlog. Of zoals Gerdi A. Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei het stelt: “meer dan vroeger hebben we op 4 en 5 mei aandacht voor de vraag hoe onze samenleving ervoor staat, en de wereld.” Bevrijdingsfestival Flevoland heeft er, vanwege de korte bestaansgeschiedenis van de provincie Flevoland en derhalve weinig gedeelde (Tweede Wereldoorlog) geschiedenis en verhalen, al sinds haar ontstaan voor gekozen om vanuit de context van het verleden, ook de huidige en komende generaties blijvend te betrekken bij de thematiek door deze op een toegankelijke manier aan te bieden en (ook) te relateren aan de actualiteit.
Een van de kwesties die de komende tijd aan de orde komt, betreft de mate waarin we het eigen verleden onder ogen kunnen zien. Het verleden in het Nederlands-Indië van destijds bijvoorbeeld, maar ook ons handelen elders in de wereld en op eigen grondgebied. We zien in feite dat de meeste Nederlanders het op dit vlak niet eens zo erg oneens zijn met elkaar. (onderzoek: “De stand van vrijheid 2020”). Stichting Bevrijdingsfestival Flevoland heeft zich mede verbonden aan deze opdracht.
Sinds 1993 wordt Bevrijdingsfestival Flevoland op 5 mei georganiseerd en is hiermee het langstlopende grote gratis festival in de provincie. Gestart als kleinschalig evenement met 4000 bezoekers is het inmiddels uitgegroeid tot een indrukwekkend festival met een zeer groot bereik en volwassen bezoekersaantallen.
Bevrijdingsfestival Flevoland is een van de veertien nationale Bevrijdingsfestivals. De festivals zijn gelieerd aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei, en vormen een collectief waarbij de kracht daarvan bewust wordt ingezet om doelen te behalen.
Het gezamenlijke doel dat de festivals delen, is als volgt geformuleerd :
Het organiseren van een evenement rondom bewustwording van de waarde van het leven in vrijheid, dat toegankelijk, laagdrempelig en eigentijds is, gericht op een breed publiek met een speciaal accent op jongeren in de leeftijd tussen 16 en 35 jaar. De programmering bestaat uit een breed aanbod van activiteiten; muziek en diverse inhoudelijke projecten.
De universele vrijheidsthema’s, die de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt in 1941 formuleerde, zijn nog steeds actueel:
Vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging
Vrijwaring van gebrek
Vrijwaring van vrees
Deze thema’s waren en zijn een belangrijk uitgangspunt bij het ontwikkelen van de activiteiten.
Doel is blijvende aandacht voor bewustwording van de waarde van het leven in vrijheid.
Middel is het organiseren van een toegankelijk, laagdrempelig en eigentijds evenement, gericht op een breed publiek met speciale aandacht voor de leeftijd tussen 16 en 35 jaar.
De universele vrijheidsthema’s van Roosevelt waren en zijn belangrijke pijlers onder onze projecten. Vanuit het Nationaal Comité zijn een aantal inhoudelijke accenten gelegd voor de komende periode. Deze gelden voor zowel het herdenken op 4 mei als het vieren op 5 mei. Bevrijdingsfestival Flevoland is uiteraard met name actief met de activiteiten rondom het vieren, maar zal de komende periode ook nadrukkelijk de rol van bruggenbouwer initiëren, om samen met de betrokken partijen in Flevoland een goede brug te kunnen slaan tussen 4 en 5 mei.
Er zal (met name rondom de herdenking op 4 mei) blijvende aandacht worden gegeven aan de Holocaust. Met een permanente belangrijke plaats binnen de 4 mei herdenking, waarbij de Holocaust niet zal worden beschouwd als een “afgerond, voltooid verleden van een oorlog die allang achter de rug is” maar waarbij het duidelijk wordt gemaakt dat antisemitisme (en antiziganisme) nooit zijn weggeweest. Daarnaast zal ook “verzet” een blijvend anker van aandacht zijn. Het historisch verzet nodigt niet alleen uit tot waardering en respect, maar vormt bovendien een inspiratiebron voor een actieve inzet voor de vrijheid die we in het Nederland van vandaag genieten. In de komende jaren wordt meer aandacht gevraagd voor en gegeven aan de eigen verantwoordelijkheid die eenieder heeft voor het behouden en versterken van vrijheid. De vrijheid van jezelf én van de ander.
Bevrijdingsfestival Flevoland zal zich met de uitvoering van haar activiteiten daarnaast de komende beleidsperiode richten op de volgende inhoudelijke accenten, welke terug te zien zullen zijn in onze activiteiten, zowel op het Bevrijdingsfestival zelf als in de periode ervoor, en zowel fysiek als digitaal.
· Familieverhalen. De betekenis van verhalen is groot. Hoe werken (oorlogs)ervaringen door, binnen generaties én de maatschappij om ons heen? De context van de Tweede Wereldoorlog is hier uiteraard aanwezig, maar ook oorlogen in andere tijden en regio’s zijn startpunt. Een voorbeeld hiervan is het project rondom de Short Sterling.
· Verbinden. Door het delen van ervaringen van oorlog en (on) vrijheid breder te trekken dan de Tweede Wereldoorlog (dat het fundament/startpunt en anker is)
verbinden we deze met conflicten en oorlogen elders, waar mensen in onze samenleving van nú mee te maken hebben of mee te maken hebben gehad. Bevrijdingsfestival Flevoland nodigt hiervoor bijvoorbeeld jonge veteranen uit die ook recent in oorlogsgebieden actief zijn geweest.
· Pijnlijke kanten van de geschiedenis. Wij vinden het belangrijk om aan alle ervaringen en gevolgen van oorlog aandacht te schenken. Ook de verhalen die pijnlijk zijn, bijvoorbeeld omdat mensen er niet trots op zijn, krijgen daarmee een plaats.
· Diversiteit. Voor Bevrijdingsfestival Flevoland is diversiteit geen project, maar een gegeven. Bijna alle Flevolanders hebben hun “roots” elders. De samenleving is de afgelopen decennia veranderd en meer divers geworden, wij vinden het belangrijk om deze diversiteit zichtbaar te maken in de activiteiten en uitnodigend te zijn naar diverse mensen en groepen in de samenleving.
Stichting BFF zoekt altijd verbinding, ook in een sterkere inhoudelijke samenhang tussen 4 en 5 mei. Bevrijdingsfestival Flevoland sluit zich graag aan bij de richting die we met elkaar opgaan en door het Nationaal comité beschreven wordt als:
“we gaan de komende periode de thematische verbinding tussen de dagen verder versterken door middel van een verhaal over de onvrijheid van oorlog, en over hoe het vrij zijn van oorlog een voorwaarde vormt voor alle andere vormen van vrijheid. Door 4 en 5 mei als een twee-eenheid te zien, zowel bij herdenkingen en activiteiten als communicatief, ontstaan er nieuwe perspectieven. De dagen benadrukken dan hoe de oorlog Nederland en de omliggende wereld, Europa én de rest van de wereld, heeft gevormd en vormen een gelegenheid om na te denken over de vrijheid waarin wij vandaag de dag leven.”
Wij gaan dit doen door actief te onderzoeken welke behoefte er bestaat en wat onze mogelijkheden zijn om de verschillende provinciale en lokale initiatieven te verbinden, dit kunnen gezamenlijke activiteiten zijn maar ook de inhoudelijk gedeelde communicatie.
In de toekomst is ook een gezamenlijke brug tussen 4 en 5 mei mogelijk, bijv. in de vorm van een groots, breed Flevolands gedragen, concert (denk aan het complete Almeers Jeugd Symfonie Orkest met diverse gast artiesten). Uiteraard in goed overleg met alle betrokkenen op dit gebied.